Belediye Şirketlerinde İşkolu Belirsizliğine Yargıdan Emsal Karar: Özel Güvenlik Hizmeti “Savunma ve Güvenlik” İşkolundadır

Belediye şirketlerinde özel güvenlik hizmetlerinin hangi işkoluna dahil olacağına dair uzun süredir süregelen tartışmalara yargıdan net ve emsal teşkil edecek bir karar çıktı. Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi ile Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, belediye iştirakinde yürütülen özel güvenlik hizmetinin “Genel İşler” kapsamında değil, doğrudan “Savunma ve Güvenlik” işkoluna tabi olduğunu karara bağladı.

Söz konusu dava, Serdivan Belediyesi iştiraki Personel A.Ş. üzerinden yürütülen özel güvenlik faaliyetine ilişkin açılmış; bazı sendikalar, işyerinin “Genel İşler” işkolunda değerlendirilmesi gerektiğini öne sürerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın işkolu tespit kararına itiraz etmişti. Ancak hem istinaf hem de Yargıtay, faaliyetin niteliğinin birebir güvenlik hizmeti olduğunu belirterek bu görüşü reddetti.

Yönetmelik Değişikliği Esas Alındı

Mahkemeler kararlarında, 12 Mayıs 2023 tarihinde yürürlüğe giren ve belediye şirketlerinin yalnızca yürüttükleri faaliyet alanına göre işkoluna dahil edilmesini esas alan yönetmelik değişikliğini dikkate aldı. Bu kapsamda, belediye şirketi dahi olsa yalnızca özel güvenlik hizmeti veren bir işverenin işkolunun artık açık şekilde “Savunma ve Güvenlik” olduğuna hükmedildi.

Sendikalar tarafından ileri sürülen “özel güvenlik hizmeti belediyeye yardımcı iştir” savunması ise mahkemeler tarafından kabul görmedi. Yargı, bu yaklaşımın ancak alt işverenlik ilişkilerinde geçerli olabileceğini, belediye şirketlerinin ise bağımsız bir işveren olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı.

Tüm Belediyelere Yön Gösterecek Nitelikte

Bu karar yalnızca Serdivan Belediyesi özelinde değil, Türkiye genelindeki tüm belediye şirketleri için emsal ve yön gösterici nitelik taşımaktadır. Özellikle büyükşehir belediyelerine bağlı olarak faaliyet yürüten ve yalnızca güvenlik hizmeti sunan şirketlerde işkolu belirsizliğinin önüne geçilmiş, özel güvenlik hizmetinin hangi işkoluna ait olduğu netleşmiştir.

İçişleri Bakanlığı’nın Grev Yasağına İlişkin Tespiti

İlgili yargı sürecine paralel olarak, İçişleri Bakanlığı da özel güvenlik kanununda özel güvenlik görevlilerinin grev yasağına tabi olduğunu, özel güvenlik görevlilerinin grev oylamasına katılamayacağına dair vurgulayan bir değerlendirme yapmıştır. 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 17. maddesi gereğince özel güvenlik personelinin grev hakkı bulunmamakta olup, Belediyelerde özel güvenlik personelinin grev hakkı bulunan diğer işçilerle aynı SGK sicil dosyasında gösterilmesi kanuna açıkça aykırı bir durumdur.

Bu nedenle işkolu ayrımı yalnızca sendikal düzlemde değil, aynı zamanda grev ve toplu pazarlık süreçlerinin hukuka uygunluğu açısından da büyük önem taşımaktadır.

Çalışma Bakanlığı’nın Görüş Yazısı, SGK Uygulaması ve Grev Yasağına Vurgu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 26 Mart 2025 tarihli ve E-26742869-553.01-474251 sayılı resmi yazısıyla, belediye şirketlerinde görev yapan özel güvenlik görevlilerinin, 19 sıra numaralı “Savunma ve Güvenlik” işkolunda ayrı bir SGK sicil dosyasında gösterilmesi gerektiğini bildirmiştir.

Bu görüş yazısında ayrıca 5188 sayılı Kanun’un 16. maddesi uyarınca özel güvenlik görevlilerinin farklı bir işte çalıştırılamayacağına dikkat çekilmiş; bu nedenle diğer işçilerle aynı SGK dosyasında bildirilmelerinin mevzuata aykırı olduğu açıkça ifade edilmiştir.

Bakanlık ayrıca, özel güvenlik görevlilerinin 5188 sayılı Kanun uyarınca grev yasağı kapsamında yer aldığını hatırlatarak, bu kişilerin grev hakkına sahip diğer işçilerle aynı sicil dosyasında yer almasının toplu iş hukuku açısından ciddi sakıncalar doğurduğunu vurgulamıştır. Bu durumun uygulamada hem sendikal temsil hem de grev süreçlerinde hukuka aykırılığa neden olabileceği ifade edilmiştir.

Bakanlık, uygulamadaki bu aykırılığın hem yasal sorunlara hem de idari yaptırımlara neden olabileceği uyarısında bulunmuştur.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Talimatı

Çalışma Bakanlığı’nın görüş yazısının ardından, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı da 28 Mart 2025 tarihli ve E-83683335-902.99-12167956 sayılı resmi yazısıyla, konuyu belediyelere resmen duyurmuştur.

Yazıda, özel güvenlik görevlilerinin belediyelerin diğer işçilerinden ayrı olarak SGK’da farklı bir sicil dosyasına kaydedilmesi ve “Savunma ve Güvenlik” işkolunda tescil edilmesi gerektiği, il sınırları içindeki tüm belediyelere, bağlı kuruluşlara ve mahalli idare birliklerine resmî talimat olarak iletilmiştir.

Bu adım, merkezi idarenin konuya yaklaşımının netleştiğini ve uygulamanın ülke genelinde bir standarda kavuşacağını ortaya koymaktadır.

Sendikamız Yetkili Olduğu Belediyelerde Bu Süreci Yakından Takip Etmektedir

Güvenlik-İş Sendikası olarak, Türkiye genelinde birçok belediye ve belediye iştirakinde örgütlü ve yetkili bir sendika olarak, özel güvenlik hizmetlerinin doğal ve yasal işkolunun “Savunma ve Güvenlik” olduğu yönündeki bu kararın memnuniyet verici olduğunu ifade ediyoruz.

Aynı zamanda bu karar, ileride çıkabilecek işkolu ihtilaflarının da önünü kesecek nitelikte olup, özel güvenlik emekçilerinin doğru işkolunda ve doğru sendikal temsille toplu sözleşme haklarına kavuşmalarının önünü açacaktır.

Bu gelişmeyle birlikte belediye şirketlerinde örgütlü sendikalar arasında uzun süredir yaşanan işkolu kaynaklı yetki çekişmeleri son bulacaktır.

Güvenlik-İş Sendikası olarak, belediyelerdeki ve iştiraklerdeki örgütlenme mücadelemizi aynı kararlılıkla sürdürecek; üyelerimizin işkoluna uygun sendikal temsil hakkını korumaya ve bu doğrultudaki yargı ve idari kararların takipçisi olmaya devam edeceğiz.