ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİNE DAİR KANUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİKTE YAPILAN DEĞİŞİKLİK HAKKINDA HUKUKİ MÜTALAA

31 Ağustos 2022 tarihli ve 31939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte adı geçen yönetmeliğin 10. Maddesinin 3-h bendinde bulunan “Kurucu, yönetici ve varsa temsilcilerine ait güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formu(…)” hükmü ve 17. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan “Özel güvenlik görevlisi çalışma izni için yapılacak başvurulara aşağıdaki belgeler eklenir. (…) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırma formu (…)” hükmü ile dördüncü fıkrasında yer alan “Silahsız olarak görev yapacak özel güvenlik görevlileri hakkında sadece arşiv araştırması yapılır.” hükmü yürürlükten kaldırılmıştır. Öncelikle belirtmek gerekir ki 10. Maddenin 3-h bendi ile yürürlükten kalkan hüküm, özel güvenlik faaliyeti yürütecek olan şirketlerin kurucularına yöneticilerine ilişkin bir hüküm olup doğrudan özel güvenlik görevlisi personelleri ilgilendiren bir yanı bulunmamaktadır.

Özel güvenlik görevlilerini doğrudan ilgilendiren husus, 31 Ağustos 2022 tarihli ve 31939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte yönetmeliğin 17. maddesinin (ı) bendi ve dördüncü fıkrasında yapılan değişikliktir. Bu değişiklik ile birlikte, özel güvenlik görevlisi olarak görev alabilmenin yasal şartı olan olan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formlarında, kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı açısından, idarenin keyfiliğini önleyecek yeterli içerik ve düzenlemenin bulunmaması, kişisel veri niteliğini haiz bilgilerin, (örneğin kişinin kendisi dışındaki üçüncü kişilerin, kardeşinin, annesinin, babasının bilgileri) istenmesi, bu yönüyle güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının kapsamının ziyadesiyle genişletilmiş olmasından dolayı yürürlükten kaldırılmıştır. Nitekim bu şekilde bir uygulama ile kişinin kendisi dışında üçüncü kişilerde bulunan suçlardan dolayı kamu görevine alınmaması, hukukun temel ilkelerinden olan masumiyet karinesi, suçların ve cezaların şahsiliği ve hakkaniyet ilkesi ile bağdaşmaz niteliktedir. İlgili hükümlerin kalkması ile birlikte sadece güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formunun doldurulması ortadan kaldırılmış; güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması faaliyetinin yürütülmesi yürürlükten kaldırılmamıştır. Nitekim 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 10. maddesinin (h) bendinde yer alan "Güvenlik soruşturması olumlu olmak" ibaresi halen yürürlükte olup dolayısıyla özel güvenlik görevlileri için bu şart, geçerliliğini korumaya devam etmektedir. Özetle, 31 Ağustos 2022 tarihli ve 31939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte özel güvenlik görevlilerine ilişkin arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması uygulamasına son verilmemiş; çağın gereksinimleri, kişisel verilerin güvence altına alınması ve hukukun temel ilkelerine uyum sağlanması bakımından birtakım usulî düzenlemeler yapılmıştır.

Bu kapsamda; özel güvenlik görevlileri hakkında usulü dairesinde güvenlik soruşturması yapılmaya devam edeceği, mevzuatta sayılan şartları taşımayan kişilerin özel güvenlik görevini yerine getirmelerinin mümkün olmadığı, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında yürütülen iş ve işlemlerde, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununda belirtilen genel ilkelere aykırı hareket edilemeyeceği, daha önceden uygulanan özel güvenlik görevlilerine ait güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formunun yürürlükten kaldırıldığı ve artık bu güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formunun kullanılamayacağı, kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı açısından, idarenin keyfiliğini önleyecek yeterli içerik ve düzenlemenin bulunmaması nedeniyle bu formun temel aldığı 4045 sayılı Kanunun ilgili maddesinin de Anayasa’ya aykırı bularak Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiğinin bilinmesi gerektiği, güvenlik araştırması formu kullanılarak haklarında olumsuz kararı çıkanlar bu karara karşı 60 gün içinde, idare mahkemesine yürütmeyi durdurma istemli iptal davası açmalarının mümkün olduğu değerlendirilmektedir.

Bu doğrultuda özel güvenlik görevinin yerine getirilmesinde ilgili mevzuatta öngörülen hükümlere uyulmasının zorunluluk arz etmekte olduğu, aksi durumun sorumluluk gerektireceği, konu ile ilgili yapılacak iş ve işlemlerde yukarıda ayrıntılı şekilde belirtilen hususların gözetilmesi ve buna göre gereğinin ifasının gerektiği mütalaa olunur.31.08.2022

Av. Levent ATABAY

Güvenlik ve Savunma İşçileri Sendikası

Başhukuk Müşaviri