31 Ağustos 2022 tarihli ve 31939 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan “Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin
Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte adı geçen
yönetmeliğin 10. Maddesinin 3-h bendinde bulunan “Kurucu, yönetici ve varsa
temsilcilerine ait güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formu(…)”
hükmü ve 17. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan “Özel
güvenlik görevlisi çalışma izni için yapılacak başvurulara aşağıdaki belgeler
eklenir. (…) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırma formu (…)”
hükmü ile dördüncü fıkrasında yer alan “Silahsız olarak görev yapacak özel
güvenlik görevlileri hakkında sadece arşiv araştırması yapılır.” hükmü
yürürlükten kaldırılmıştır. Öncelikle
belirtmek gerekir ki 10. Maddenin 3-h bendi ile yürürlükten kalkan hüküm, özel
güvenlik faaliyeti yürütecek olan şirketlerin kurucularına yöneticilerine
ilişkin bir hüküm olup doğrudan özel güvenlik görevlisi personelleri
ilgilendiren bir yanı bulunmamaktadır.
Özel güvenlik
görevlilerini doğrudan ilgilendiren husus,
31 Ağustos 2022 tarihli ve 31939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Özel
Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte yönetmeliğin 17. maddesinin (ı) bendi ve dördüncü
fıkrasında yapılan değişikliktir. Bu değişiklik ile birlikte, özel güvenlik görevlisi olarak
görev alabilmenin yasal şartı olan olan güvenlik soruşturması ve arşiv
araştırması formlarında, kişisel
verilerin korunmasını isteme hakkı açısından, idarenin keyfiliğini önleyecek yeterli
içerik ve düzenlemenin bulunmaması, kişisel veri niteliğini haiz bilgilerin,
(örneğin kişinin kendisi dışındaki üçüncü kişilerin, kardeşinin, annesinin,
babasının bilgileri) istenmesi, bu yönüyle güvenlik soruşturması ve arşiv
araştırmasının kapsamının ziyadesiyle genişletilmiş olmasından dolayı
yürürlükten kaldırılmıştır. Nitekim bu şekilde bir uygulama ile kişinin
kendisi dışında üçüncü kişilerde bulunan suçlardan dolayı kamu görevine
alınmaması, hukukun temel ilkelerinden olan masumiyet karinesi, suçların ve
cezaların şahsiliği ve hakkaniyet ilkesi ile bağdaşmaz niteliktedir. İlgili hükümlerin kalkması ile birlikte sadece
güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formunun doldurulması ortadan
kaldırılmış; güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması faaliyetinin
yürütülmesi yürürlükten kaldırılmamıştır. Nitekim 5188 sayılı Özel Güvenlik
Hizmetlerine Dair Kanun’un 10. maddesinin (h) bendinde yer alan "Güvenlik
soruşturması olumlu olmak" ibaresi halen yürürlükte olup dolayısıyla
özel güvenlik görevlileri için bu şart, geçerliliğini korumaya devam etmektedir.
Özetle, 31 Ağustos 2022 tarihli ve 31939 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
“Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte özel güvenlik
görevlilerine ilişkin arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması uygulamasına
son verilmemiş; çağın gereksinimleri, kişisel verilerin güvence altına alınması
ve hukukun temel ilkelerine uyum sağlanması bakımından birtakım usulî düzenlemeler
yapılmıştır.
Bu kapsamda; özel güvenlik
görevlileri hakkında usulü dairesinde güvenlik soruşturması yapılmaya devam
edeceği, mevzuatta sayılan şartları taşımayan kişilerin özel güvenlik görevini
yerine getirmelerinin mümkün olmadığı, güvenlik soruşturması ve arşiv
araştırması kapsamında yürütülen iş ve işlemlerde, 6698 sayılı Kişisel
Verilerin Korunması Kanununda belirtilen genel ilkelere aykırı hareket
edilemeyeceği, daha önceden uygulanan özel güvenlik görevlilerine ait güvenlik
soruşturması ve arşiv araştırması formunun yürürlükten kaldırıldığı ve artık bu
güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formunun kullanılamayacağı, kişisel
verilerin korunmasını isteme hakkı açısından, idarenin keyfiliğini önleyecek
yeterli içerik ve düzenlemenin bulunmaması nedeniyle bu formun temel aldığı
4045 sayılı Kanunun ilgili maddesinin de Anayasa’ya aykırı bularak Anayasa
Mahkemesi tarafından iptal edildiğinin bilinmesi gerektiği, güvenlik
araştırması formu kullanılarak haklarında olumsuz kararı çıkanlar bu karara
karşı 60 gün içinde, idare mahkemesine yürütmeyi durdurma istemli iptal davası
açmalarının mümkün olduğu değerlendirilmektedir.
Bu doğrultuda özel güvenlik görevinin yerine getirilmesinde
ilgili mevzuatta öngörülen hükümlere uyulmasının zorunluluk arz etmekte olduğu,
aksi durumun sorumluluk gerektireceği, konu ile ilgili yapılacak iş ve
işlemlerde yukarıda ayrıntılı şekilde belirtilen hususların gözetilmesi ve buna
göre gereğinin ifasının gerektiği mütalaa olunur.31.08.2022
Av. Levent ATABAY
Güvenlik ve Savunma İşçileri Sendikası
Başhukuk Müşaviri
